Ateak (I)

Arkitekturako elementutan erreparatuz beti aurkitzen dira ateak. Beti izan dira arkitekturaren parte baina bere bilakaeran garrantzi desberdina izan du. Historian zehar, handitasun gisa, boterea erakusteko, erabili da arkitektura. Fatxadak nagusitasun handia zuen eta bertan ateak berebiziko garrantzia zuen, protagonismo handikoa; adibide gisa Elizaren eta burokraziaren eraikin asko. Azken finean, elementu sinboliko moduan erabili izan da; handitasuna erakusteko eta barruan dagoena beste ``mundu´´ batekoa dela adierazteko; fisikoki eta idelogikoki.

Urteekin kutsu sinboliko hori galtzen joan da; elementu protagonistiko batetik arkitektura elementu duin batera  pasatuz. Fatxadetan ez dute papel primarioa, beste ezaugarri batzuk garrantzi handiagoa dute. Baina hala ere, bere bilakaera izan du.

 

Baina zertarako erabiltzen ditugu? Jabego pribatu eta publikoaren arteko bereizketa egiteko erabili da,elementu bereizgalu moduan. Beste alde batetik, elementu domestiko gisa, intimitate gradu bat ezartzen du besteekiko eta espazioak banatzeko balio du. Kutsu domestikotik urrunduz, eraikin publikotan adibidez, ``ante-espazioen´´ eta espazioen arteko lotura egiten du; espazio hortara sartzean pertzeptzio desberdin bat sortaraziz.

Mugimendu modernoan,adibidez Mies-en Farnsworth etxean, ateen presentzia oso urria da. Erabilera desberdineko gelen banaketa altzariekin egiten da.Bestetik, Le Corbusierrek Curutchet etxean, aldiz, etxerako sarrera modu oso txukun batean egiten du; eskala domestikoan eta kutsu sinboliko bat emanez ateari.

 

Esan beharra dago kultura bakoitzean bere interpretazioa eta erabilera eman diotela; formalki eta funtzionalki. Alde batetik, kultura bakoitza jabegoaren inguruan ikuspuntu desberdina baitu. Bestetik, atea ez delako erabili elementu propagandistiko eta sinboliko gisa.Hona hemen ate berezi batzuk, Afrika, Asia eta Europan kokatuak.